Mengen en toevoegen van gegevens uit verschillende bronnen
Mengen en toevoegen van gegevens uit verschillende bronnen
Bij het maken van een bibliografisch record kunnen de gegevens ontleend worden aan diverse bronnen, zoals titelpagina, colofon, omslag, de rest van de publicatie, bijlage(n), dvd, cd-box, maar ook aan bronnen buiten de publicatie.
Paragraaf 2.2 Sources of Information van de RDA Toolkit gaat over de verschillende bronnen van informatie. Paragrafen 2.2.2. Preferred Source of Information en 2.2.3 More Than One Preferred Source of Information behandelen de primaire bronnen voor verschillende typen publicaties.
Paragraaf 2.2.2. Preferred Source of Information kent de volgende onderverdeling:
- 2.2.2.2 Resources Consisting of One or More Pages, Leaves, Sheets, or Cards (or Images of One or More Pages, Leaves, Sheets, or Cards)
- 2.2.2.3 Resources Consisting of Moving Images
- 2.2.2.4 Other Resources
Wat is nu de werkwijze volgens RDA bij het verwerken van informatie uit diverse bronnen?
Aan welke bronnen ontleen je de gegevens?
- Je kiest één primaire bron waar voldoende informatie op staat, volgens bovenstaande richtlijnen. Hieraan worden de relevante gegevens ontleend.
- Bij de niet-primaire bronnen dient een onderscheid gemaakt te worden tussen niet-primaire bronnen binnen de publicatie enerzijds en niet-primaire bonnen buiten de publicatie anderzijds.
Waar worden de gegevens in het record vermeld? Uitgangspunten
- De gegevens uit de primaire bronnen worden in de bijbehorende kmc's opgenomen, volgens de beschreven richtlijnen.
- Gegevens die worden ontleend aan niet-primaire bronnen binnen de publicatie mogen worden toegevoegd aan, maar niet worden gemengd met gegevens uit de primaire bron.
- Zodra de gegevens worden ontleend aan bronnen buiten de publicatie worden deze tussen vierkante haken geplaatst, en kunnen worden vermeld zoals gebruikelijk is/was volgens de FOBID/RT. Dit valt niet onder het begrip 'mengen', omdat, door het weglaten van de gegevens tussen vierkante haken, de primaire bron overblijft.
- Menging van informatie wordt voorkomen door deze gegevens in een of meerdere annotaties te verantwoorden. Hoewel het formeel is toegestaan om gegevens te 'herhalen' binnen een kmc, raadt de Redactie Richtlijnen deze werkwijze af.
- Het is niet toegestaan om auteurs in de primaire bron te negeren en alleen de gegevens van bijvoorbeeld het colofon op te nemen. Het uitgangspunt blijft de primaire bron.
- Binnen één kmc wordt geen conflicterende informatie opgenomen. Als bijvoorbeeld op de titelpagina staat 'vertaald uit het Zweeds' en in het colofon staat 'vertaald uit het Fins', dan wordt 'vertaald uit het Zweeds' uit de primaire bron in kmc 4000 e.d. vermeld; 'vertaald uit het Fins' wordt verantwoord in een annotatie:
- 4201 Colofon vermeldt abusievelijk "Vertaald uit het Fins"
Voorbeeld 1
- In publicatie op de titelpagina, gekozen als primaire bron: vertaald door Greetje de Boer
- In publicatie in het colofon: vertaald uit het Zweeds door Greetje de Boer
Wat niet mag is mengen
4000 @... / auteur ; vertaald uit het Zweeds door Greetje de Boer
Hier worden de gegevens van de titelpagina met gegevens uit het colofon gemengd. Het is dus niet toegestaan om het gegeven 'uit het Zweeds' in de verantwoordelijkheidsvermelding toe te voegen tussen 'vertaald' en de naam van de vertaler uit de primaire bron Greetje de Boer.
De volgende wijze van toevoegen wordt afgeraden
4000 @... / auteur ; vertaald door Greetje de Boer ; vertaald uit het Zweeds door Greetje de Boer
Hier worden gegevens van binnen de publicatie toegevoegd. Deze werkwijze wordt voor het GGC afgeraden, omdat gegevens worden 'herhaald'.
Aanbevolen werkwijze
4000 @... / auteur ; vertaald door Greetje de Boer 4201 Vertaald uit het Zweeds
Wanneer er geen vertaler voorkomt in de publicatie, maar de publicatie is wel vertaald, dan wordt bijvoorbeeld de zinsnede 'vertaald uit het Zweeds' opgenomen in een annotatie. 'Vertaald uit het Zweeds' is immers geen verantwoordelijkheidsvermelding, omdat de naam van de vertaler ontbreekt.
Voorbeeld
4201 Vertaald uit het Zweeds
Voorbeeld 2
- In publicatie op de titelpagina, gekozen als primaire bron: De langste adem / Arleston & Floch
- In publicatie in het colofon: tekst Christoph Arleston
- Idem: tekeningen Adrien Floch
Wat niet mag is mengen
4000 De @langste adem / tekst Christoph Arleston ; tekeningen Adrien Floch
Hier worden de gegevens van de titelpagina met gegevens uit het colofon gemengd. Het is niet toegestaan om de gegevens 'tekst' en 'tekeningen' en de voornamen van de auteurs van binnen de publicatie, in de verantwoordelijkheidsvermelding toe te voegen aan de tekstschrijver en de tekenaar uit de primaire bron.
De volgende wijze van toevoegen wordt afgeraden
4000 De @langste adem / Arleston & Floch ; tekst Christoph Arleston ; tekeningen Adrien Floch
Hier worden gegevens van binnen de publicatie toegevoegd. Deze werkwijze wordt voor het GGC afgeraden, omdat de gegevens worden 'herhaald' en het kan suggereren dat Arleston en Floch verschillende rollen vervullen.
Aanbevolen werkwijze
4000 De @langste adem / Arleston & Floch 4201 Colofon vermeldt: tekst Christoph Arleston en tekeningen Adrien Floch
Voorbeeld 3
- In publicatie op de titelpagina, gekozen als primaire bron: Jan Jansen
- In publicatie in het colofon: Redactie: Jan Jansen
In dit geval dient uit context te blijken wat Jan Jansen werkelijk heeft gedaan. Als uit de publicatie duidelijk wordt dat Jan Jansen niet de primaire auteur is, maar alleen de redactie heeft verzorgd, dan wordt dat in het record verantwoord.
Wat niet mag is mengen
4000 @... / redactie Jan Jansen
Hier worden de gegevens van de titelpagina met gegevens uit het colofon gemengd.
De volgende wijze van toevoegen wordt afgeraden
4000 @... / Jan Jansen ; redactie Jan Jansen
Hier worden gegevens van binnen de publicatie toegevoegd. Op deze wijze is op zijn minst onduidelijk wat de rol of welke rollen Jan Jansen heeft vervuld.
Aanbevolen werkwijze
4000 @... / Jan Jansen 4201 Colofon vermeldt: Redactie: Jan Jansen
of
4201 Jan Jansen is de redacteur
Voorbeeld 4
- In publicatie op de titelpagina, gekozen als primaire bron: vertaald door Greetje de Boer
- In het colofon staat alleen de oorspronkelijke titel. De taal waaruit de titel vertaald is staat nergens in de bron.
Aanbevolen werkwijze
4000 @... / auteur ; vertaald [uit het Zweeds] door Greetje de Boer
Zodra de gegevens worden ontleend aan bronnen buiten de publicatie worden deze tussen vierkante haken geplaatst, en kunnen worden vermeld zoals gebruikelijk volgens de FOBID/RT.
Voorbeeld 5
- In publicatie op de titelpagina, gekozen als primaire bron: De langste adem / Arleston & Floch
- De bron vermeldt verder niets. De echte stripliefhebber herkent de tekeningen en weet dat deze van Floch zijn. Ook zijn samenwerking met Arleston als tekstschrijver is bekend.
Aanbevolen werkwijze
4000 De @langste adem / [tekst] Arleston ; & [tekeningen] Floch
Alle kennis van buiten de publicatie kan als gegeven worden opgenomen in het record. Het gebruik van [ ] is dan verplicht. De rol/functie van de auteurs kan, wanneer dat nuttig is, worden opgenomen.
Voorbeeld 6
- In publicatie op de titelpagina: ... / Piet de Vries
- De bron vermeldt verder niets. Je hebt buiten de bron echter ontdekt dat er een 2e auteur is.
Aanbevolen werkwijze
4000 @... / Piet de Vries, [Wim Willemsen] 4201 Auteur Wim Willemsen ontleend aan de website van de uitgever
Het gegeven 'Wim Willemsen' komt van buiten de bron, dus je kunt tussen vierkante haken de 2e auteur toevoegen in de verantwoordelijkheidsvermelding. Een verantwoording in een annotatie over de herkomst van de 2e auteur is wel nodig.
Hoe gaan we om met het verantwoorden waar de informatie binnen de bron vandaan komt? Als e.e.a. tot verwarring kan leiden, omdat de informatie bijvoorbeeld wordt ontleend aan het voorwoord, is het verstandig om dit in een annotatie te verantwoorden. Maar is de informatie afkomstig uit het colofon e.d., dan is dat niet nodig.
Voorbeeld
4201 Vertaler ontleend aan het voorwoord